دورانهای زندگی‌ متفاوت است.نیاز های غذایی تغییر می‌یابد .، متابولیسم کاهش یافته و برخی‌ تغییرات فیزیولوژیک در بدن روی میدهد که تحت تاثیر شیوه زندگی‌ که از دوران کودکی تا سالمندی در پیش گرفته ایم وضعیت سلامتی ما در این برهه از زندگی‌ را رقم می زند. یکی‌ از مشکلات شایع در دوران سالمندی مشکلات استخوانی و روماتولوژیک است . از اینرو قصد داریم تا در مورد آرتریت استخوانی یا به اصطلاح آرتروز به شما اطلاعاتی‌ دهیم

به نظر می رسد در آرتروز برنامه غذایی از طریق سیستم ایمنی اثر می کند تا جایی که برای پیشگیری یا تعدیل اثرات این بیماری، یکی از مواردی که توصیه می شود حذف یا تعدیل موادغذایی سازنده ترکیبات زمینه ای تحریک التهابات و استفاده بیشتر از مواد کاهش دهنده التهابات است. بنابر تاکید دکتر سید ضیاءالدین مظهری، متخصص تغذیه و رژیم درمانی، غذاهایی که دارای اسیدهای چرب امگا3 هستند (ماهی ها، روغن گردو، کتان و سویا) و کاهش دریافت غذاهایی که دارای اسید آراشیدونیک هستند (پیه گاو، گوشت قرمز، فرآورده های گوشتی مثل سوسیس و کالباس و جگر) توصیه می شود.

استفاده کافی از منابع غذایی حاوی آنتی اکسیدان هایی نظیر ویتامین های E ، C، بتا کاروتن، ویتامین D ، ریزمغذی هایی مثل سلنیوم، روی و منیزیم و سایر مواد معدنی که در ساختمان استخوان ها وجود دارند مثل کلسیم و فسفر که در دانه ها و مغزها به وفور یافت می شوند، همچنین شیر و لبنیات کم چربی، سبزی و میوه به ویژه آنهایی که دارای ترکیبات اگزالات و فیتات نیستند از دیگر توصیه های رژیمی است که این متخصص تغذیه پیشنهاد می کند. در همین رابطه جایگزین کردن غذاهای مملو از انواع گوشت های قرمز و سفید به جز آبزیان و رژیم های تهیه شده از منابع گیاهی و تکمیل آنها با شیر یا ماهی فرپز، کبابی یا بخار پز، بدون سرخ کردن در روغن نیز می تواند بسیار مفید واقع شود. از جمله غذاهای دیگری که متخصصان تغذیه استفاده از آنها را تاکید می کنند منابع حاوی گلوکزآمین و کندورایتین است که از غذاهای حاوی کلاژن مثل استخوان ها و غضروف های حاوی ژلاتین فراهم می شوند. مواد غذایی نظیر پاچه، پای مرغ و قلم است که خوشبختانه در حال حاضر در کشور ما سوپ های تهیه شده از آنها به عنوان یک غذای سنتی و مناسب به کار برده می شود.

? کلید طلایی

سرلوحه اقدامات تغذیه ای درهر دو جنس (زن و مرد) و در هر سنی، کاهش تدریجی اصولی و علمی اضافه وزن و چاقی هایی است که در هر درجه از پیشرفت قرار دارند. بنابراین، درمان و پیشگیری این بیماری پیر و جوان نمی شناسد و با رعایت برخی از اصولی که دکتر مظهری پیشنهاد می کند یعنی یک رژیم غذایی متعادل، متناسب و متنوع (با توجه به مقدار انرژی مورد نیازفرد) با در نظر گرفتن سن، جنس، وضعیت فیزیولوژیکی، قد و وزن و فعالیت های بدنی و زمینه های ژنتیکی به طور کلی می توان با کاهش میزان کالری دریافتی روزانه به میزان 250 یا 350 حداکثر تا 750 کیلو کالری، از شدت بیماری کم کرد یا در برخی از موارد بروز این بیماری را به تاخیر انداخت.

? مشکل لاغری

تا به حال دیده اید فردی لاغر به آرتروز دچار شده باشد؟ قطعاً بله. البته شاید با این پاسخ، افراد لاغر مبتلا به آرتروز شاکی بشوند. در توضیح این مساله دکتر مظهری می گوید:«این موضوع به این معنا نیست که افراد لاغر از دسترس آرتروز در امان هستند بلکه مفهوم این جمله داشتن یک رژیم غذایی درست است. زیرا افراد لاغری که وزن شان متناسب با قدشان نیست نیز احتمال دارد به آرتروز مبتلا شوند. بنابراین، یک رژیم متعادل و درست برای تعدیل وزن به مفهوم کم کردن وزن و لاغر شدن نیست بلکه رعایت اصولی، علمی و متعادل رژیم غذایی اصل هر اقدام محسوب می شود.»

? حساسیت به غذا

آرتروز یک بیماری پیشرونده و مزمن است که بهبودی قطعی ندارد. به نظر می رسد در بسیاری از موارد، اولین مرحله اصلی در درمان آرتروز، رساندن وزن به حد ایده آل است. وزن اضافی باعث ایجاد فشار روی مفاصل و در نتیجه تشدید عوارض آرتروز می شود. دکتر مظهری در این رابطه با اشاره به مواد غذایی حساسیت زا می گوید:»10 تا 35 درصد مبتلایان به آتروز به نوعی به یکی از انواع مواد غذایی مصرفی حساسیت دارند. به این ترتیب که 4 تا 10 ساعت پس از مصرف ماده غذایی که به آن حساسیت دارند عوارض بیماری ها گسترش و شدت پیدا می کند. بنابراین، شناخت و حذف این مواد از رژیم غذایی اهمیت زیادی دارد.»البته از آنجا که آمارها نشان داده اند40 درصد از مبتلایان به این بیماری، به درجات مختلفی از سوء تغذیه مبتلا هستند، به رغم توصیه بالا باید دقت شود که این گروه اخیر دچار کمبود یا عدم تعادل مواد مغذی دریافتی مختلف چه در بعد بیش خوری و چه در بعد کم خوری و عدم تعادل مواد مغذی نشوند زیرا در صورت این اتفاق رفع کمبود آنها مهم است.

? آرتروز دارید؟ این غذاها را نخورید

دکتر مظهری مصرف چربی های اشباع، روغن های هیدروژنه یا جامد، غذاهای پرچرب و سرخ کرده و شکر را توصیه نمی کند چرا که این مواد غذایی با ایجاد اسیدیته بالای محیط داخلی مفاصل، باعث درد بیشتری در مفاصل و در نتیجه التهابات آنها می شوند. وی در ادامه در صورت امکان، حذف موارد زیر را در کاهش شدت بیماری آرتروز موثر می داند:

? مهارکننده های جذب کلسیم نظیر گوشت قرمز، لبنیات، تخم مرغ، الکل، قهوه، اکثر شیرینی جات و نمک اضافی

? غذاهای دارای اگزالات بالا مثل اسفناج، زغال اخته، آلوها و ریواس

? غذاهای ایجادکننده تورم مانند، تمامی چربی های حیوانی، لبنیات، دانه های چرب، کره گیاهی

نویسنده و گردآورنده: ناصح پهلوانی

اسیدهای چرب امگا ,گروهی از چربی ها هستند که برای بدن ضروری بوده و وظایف بسیار پیچیده ای در بدن به عهده دارند و متشکل از W3 , W6 , W9 هستند.از این میان امگا3 از یک سو بدلیل اثرات بسیار کلیدی که دارد و از سوی دیگر به علت آن که کمبود آن در رژیم غذایی ما به چشم می خورد بیشتر مورد توجه قرار میگیرد

 

بقیه در ادامه مطلب

 

با تشکر: محمدرضا یکتا

کبد بزرگترین غده و یکی از اندام‌های با کارکردهای مختلف در بدن است. عملکردهای آن شامل موارد زیر می‌باشد:

-        متابولیسم کربوهیدرات: کبد گلوکز را به شکل گلیکوژن ذخیره کرده و زمانی که سطح گلوکز پایین می‌آید، گلیکوژن را تجزیه می‌کند. هم‌چنین می‌تواند از منابع غیرکربوهیدراتی نظیر لاکتیک‌اسید و آمینواسید، گلوکز تولید کند.

-        تبدیل آمینواسید به گلوکز و سنتز آمینواسیدهای غیرضروری.

-        سم‌زدایی آمونیاک: کبد آمونیاک را برای دفع از طریق کلیه‌ها به اوره تبدیل می‌کند.

-        ذخیره‌ی ویتامین‌های محلول در چربی، برخی مواد معدنی و ویتامین ب-12.

-        سنتز تری‌گلیسریدها، فسفولیپیدها، کلسترول و نمک‌های صفراوی. صفرا برای جذب ویتامین‌های محلول در چربی (A، D، E و K) ضروری است.

-        حذف باکتری، الکل و مواد سمی از خون: کبد سموم را به موادی تبدیل می‌کند که می‌توانند از بدن دفع شوند.

-        تبدیل برخی داروها و ترکیبات درمانی به فرم فعال آن‌ها در بدن.

در اثر هپاتیت، عملکرد کبد دچار اختلال می‌شود.

سوءتغذیه در مبتلایان به بیماری‌های مزمن کبدی اغلب شایع است. عواملی که با بروز سوءتغذیه مرتبط هستند، عبارتند از: رژیم به شدت محدود، تغییر در احساس مزه‌ها، پرفشاری ورید باب، ضعف، خستگی، سیری زودرس در موارد ابتلای به آسیت، و سوءجذب که منجر به دریافت ناکافی پروتئین و کالری می‌شود. سوءتغذیه‌ی پروتئین- کالری که با تحلیل بدن در اثر کمبود دریافت غذایی پروتئین و کالری مرتبط است، در 90-65% مبتلایان به بیماری کبدی پیشرفته و تقریبا 100%  داوطلبان پیوند کبد مشاهده‌می‌شود.

بیماران مبتلا به هپاتیت که آسیت و واریس نیز دارند، باید رژیمی با محدودیت سدیم دریافت کنند. در صورت عدم وجود اِنسفالوپاتی کبدی، پروتئین باید به 5/1 گرم به ازای کیلوگرم وزن بدن یا بیشتر افزایش یابد. در صورتی که بیماری مبتلا به اِنسفالوپاتی کبدی است که با تغییرات نورولوژیک و افزایش سطح آمونیاک مشخص می‌شود، رژیمی که 1-8/0 گرم به‌ازای کیلوگرم وزن بدن، پروتئین تامین کند، کافی است؛ زیرا محدودیت شدید پروتئین، ممکن است موجب تشدید علائم سوءتغذیه شود.

سطح بالای آمونیاک در غیاب تغییرات نورولوژیک، به عنوان اِنسفالوپاتی کبدی در نظر گرفته نمی‌شود. ممکن است بیشتر پزشکان برای درمان مبتلایان به اِنسفالوپاتی کبدی، لاکتولوز و/یا نئومایسین تجویز کنند. لاکتولوز باعث بروز اسهال می‌شود و بنابراین برای جلوگیری از دهیدراسیون، باید مایعات و الکترولیت‌های ازدست‌رفته، جایگزین شوند. مکمل آمینواسیدهای شاخه‌دار (BCAA) ممکن است اِنسفالوپاتی کبدی را بهبود بخشند.

مبتلایان به بیماری‌های کبدی باید تشویق شوند تا از موادی مانند الکل که برای  کبد سمی هستند، اجتناب کنند.  حتی مقادیر متوسط الکل سرعت پیشرفت هپاتیت C را افزایش داده و اثربخشی درمان را کاهش می‌دهد.

آسیب کبد می‌تواند باعث بازگشت صفرا به کبد شده و در نتیجه برای هضم چربی در روده‌ی باریک، صفرا موجود نخواهدبود. هرگاه چربی جذب نشود، در مقادیر زیاد در مدفوع دفع شده و باعث بروز استئاتوره (اسهال چرب) می شود. تری‌گلیسریدهای با زنجیره‌ی متوسط (MCTها) می‌توانند به کاهش این مشکل کمک کنند.

از آن‌جا که کبد آسیب‌دیده قادر به سنتز پروتئین نیست، در بیماری‌های کبدی، آلبومین سرم کاهش یافته و بنابراین، این شاخص نمی‌تواند نشانه‌ای قابل اعتماد برای تعیین وضعیت تغذیه‌ای بیمار باشد. در موارد بروز اِدم و آسیت،  به دلیل تغییر وضعیت مایعات نمی‌توان از وزن بیمار برای تعیین انرژی مورد نیاز او استفاده کرد.

برای تعیین وضعیت تغذیه‌ای در مرحله‌ی نهایی بیماری کبدی پیشنهاد می‌کنند از این روش‌ها استفاده شود:  استفاده از آنتروپومتری (تن‌سنجی)، کالریمتری غیر مستقیم و ارزیابی جامع ذهنی که به بررسی کاهش وزن در 6 ماه گذشته، تغییر در غذای دریافتی، علائم گوارشی، ظرفیت عملکردی، نیازهای متابولیک، علائم تحلیل عضلانی و وجود ادم در اندام‌های انتهایی می‌پردازد. از آزمون hand-grip نیز به عنوان یک شاخص مناسب پیش‌بینی‌کننده‌ی عوارض، در مبتلایان به بیماری‌های کبدی پیشرفته استفاده می‌شود.

رژیم غذایی باید پروتئین و انرژی کافی برای پیشگیری یا کاهش خطر سوءتغذیه‌ی پروتئین-کالری فراهم کند. وعده‌های غذایی کوچک و مکرر همراه با صرف یک میان‌وعده در ساعات پایانی شب برای کاهش تجزیه‌ی پروتئین توصیه می‌شود. در صورتی که دریافت دهانی نامطلوب است، باید تغذیه‌ی روده‌ای آغاز شود.

«آهن و ورزش»

آهن فراوانترین ریز عنصر معدنی در بدن بوده و در تمامی سلول ها یافت می شود. این ماده در ساختار هموگلوبین، میوگلوبین و چندین آنزیم نقش اساسی دارد. علیرغم این اهمیت، کمبود آهن در سطح وسیعی در دنیا شایع می باشد. بطور مثال کمبود این ماده در آمریکا شایعترین کمبود مواد مغذی می باشد که در بین کودکان و زنان شیوع آن بیشتر است.

جذب:

جذب آهن تحت کنترل مکانیسم های گوناگون بوده و عوامل متعددی بر جذب آن موثرند. از جمله این عوامل نیاز بدن فرد می باشد؛ بطوریکه جذب آهن در یک فرد سالم در حدود 5 تا 10 درصد می باشد؛ در حالیکه این میزان در یک فرد واجد کمبود آهن تا 50 درصد افزایش می یابد.

از دیگر عوامل موثر بر جذب آهن، فرم آهن موجود در غذا است. بطوریکه در یک غذای با منشاء حیوانی40 درصد آهن به فرم آهن هم در هموگلوبین و میوگلوبین بوده و جذب آن دو برابر آهن به فرم غیر هم می باشد و60 درصد آهن باقیمانده که در واقع آهن غیر هم بوده و بصورت املاح آهن می باشد؛ بطور معمول از جذب کمتری برخوردار است. علاوه بر این جذب آهن تحت تاثیر مواردی نظیر: کلسیم، کافئین و اگزالات و ... می باشد. بر این اساس توصیه می شود که منابع غنی کلسیم نظیر شیر در میانوعده ها صرف شود و چای یا قهوه حداقل نیم ساعت پس از صرف غذا نوشیده شود.

نقش:

نقش اصلی آهن انتقال اکسیژن در بدن می باشد و در اثر کمبود آن، انتقال اکسیژن با مشکل روبرو شده و در نتیجه عملکرد عضلانی فرد کاسته می گردد. علاوه بر این برخی آنزیم ها برای انجام فعالیت طبیعی خود نیازمند آهن می باشند. این گروه آنزیم ها در فعالیت های مختلف سلولی بویژه چرخه تنفس سلولی و تولید انرژی موثرند.

کمبود:

 کمبود آهن شایعترین کمبود مواد مغذی در دنیاست. افراد واجد کمبود آهن زوردتر خسته می شوند؛ سطح ایمنی پایین تری دارند؛ توان حفظ دمای بدن خود را در شرایط سرما ندارند و عملکرد ورزشی و توان کار آنها پایین تر است.

نیاز در ورزش:

بررسی ها نشان می دهد که دریافت آهن در زنان ورزشکار و غیر ورزشکار ناکافی است. در همین گروه تحقیقات معلوم گردیده که بین 5 تا 10 درصد مردان ورزشکار و 20 تا 50 درصد زنان ورزشکار کمبود آهن دارند.

انجام فعالیت بدنی موجب افزایش نیاز فرد به گلبول های قرمز می گردد. فردی که ورزش و فعالیت بدنی سنگین انجام می دهد؛ در مقایسه با یک فرد غیر ورزشکار از تعداد گلبول قرمز بیشتری برخوردار است. البته بدن انسان در شرایط ورزش تطابق حاصل کرده و جذب آهن را افزایش می دهد. علاوه بر آن بر اساس یکسری مکانیسم ها تولید گلبول قرمز نیز افزایش می یابد.

ورزش و فعالیت بدنی شاخص های خونی را تحت تاثیر قرار می دهد. بطورمثال ورزش موجب افزایش حجم پلاسما گردیده و تخریب گلبول های قرمز نیز در ورزشکاران گزارش شده است.

بر پایه همین تحقیقات؛ محققین بر این اصل اتفاق نظر دارند که کمبود آهن در بین ورزشکاران بویژه زنان ورزشکار شایع است. بر این اساس تمام ورزشکاران می بایست از دریافت مقدار کافی و مورد نیاز آهن خود اطمینان داشته باشند. در این بین افرادی که رژیم های کاهش وزن دارند( بدلیل کاهش دریافت آهن) و افرادی که گیاهخوار هستند (بدلیل دریافت اگزالات و فیتات زیاد) نیازمند توجه ویژه می باشند. علاوه بر این موارد افرادی که می بایست در ارتفاعات به فعالیت بدنی مبادرت نمایند، نظیر: کوهنوردان؛ از افراد در معرض خطر بالا هستند. زیرا در ارتفاعات غلظت اکسیژن در هوای تنفسی در مقایسه با سطح دریا کاهش می یابد و بر این اساس بدن این گروه ورزشکاران می بایست با افزایش تولید گلبولهای قرمز؛ اکسیژن رسانی به بافتهای خود را تسهیل نماید که این افزایش گلبول ها موجب افزایش بیشتری درنیاز به آهن می گردد.  

علاوه بر موارد فوق در برخی ورزشکاران نظیر دوندگان مسافت طولانی و یا وزنه برداران، خون در ادرار دیده می شود که به هماچوری موسوم است. این وضعیت ممکن است به دلیل استرس هاس فیزیکی در پاها (ناشی از فشار دویدن و ..) و استرس های مکانیکی در داخل عضلات باشد. تروما و آسیب مثانه که در اثر دویدن ایجاد می شود؛ نیز ممکن است موجب هماچوری شود. علاوه بر این در مدفوع برخی ورزشکاران رشته های استقامتی، دفع خون گزارش شده است که ممکن است به جهت مصرف زیاد آسپرین و داروهای مشابه آن جهت تسکین و کنترل درد باشد. در عرق نیز آهن به مقدار کمی دفع می گردد که این میزان در ورزشکاران بطور ویژه بیشتر خواهد بود. بر اساس مجموعه عوامل فوق؛ آهن در ورزشکاران به میزان بیشتری نسبت به افراد غیر ورزشکار دفع می گردد. چنین وضعیتی موجب ایجاد عارضه ای تحت عنوان کم خونی ورزشی گردیده است و این کم خونی اغلب با ورزشهای استقامتی مرتبط است. این حالت بطور معمول در مراحل نخست یک ورزش سنگین بروز نموده و گذراست. اگرچه در برخی ورزشکاران کم خونی ورزشی برای مدتی طولانی مشاهده می گردد (بویژه در ورزشکاران استقامتی). نباید از نظر دور داشت که ورزشکاران همزمان با افزایش تعداد گلبول های قرمز خود بر حجم پلاسمای خویش نیز می افزایند.

برخی ورزشکاران دچار وضعیت آمنوره (فقدان عادت ماهیانه) هستند و بر این اساس آهن کمتری از بدن آنان دفع می گردد. تحقیقات نشان داده است که آمنوره مرتبط با ورزش، مربوط به کمبود سطح هورمون های جنسی استروژن و پروژسترون می باشد.

کمبود آهن موجب کاهش VO2 max و ظرفیت و توان کار فیزیکی گردیده و موجب افزایش غلظت اسید لاکتیک در مرحله پس از ورزش در خون می گردد. تجویز مکمل آهن برای افراد واجد کمبود آهن موجب بازگشت این شاخص ها به سطح طبیعی می شود. برخی تحقیقات بر روی دریافت مکمل آهن در ورزشکاران زن فاقد کم خونی فقر آهن هیچگونه افزایش در عملکرد ورزشی آنان نشان نداد. اگرچه این مکمل یاری بطور مثبت متابولیسم اسید لاکتیک را پس از یک ورزش سنگین تحت تاثیر قرار داد. احتمال می رود که این کاهش سطح اسید لاکتیک در مرحله پس از ورزش در خون بدلیل افزایش متابولیسم هوازی در بدن صورت گیرد. بنابراین پیش از تجویز مکمل آهن می بایست افراد از نظر وجود کمبود آهن و یا کم خونی جداسازی شده و دقت شود تا از بروز مسمومیت احتمالی جلوگیری شود.

سلام اینم هرم غذایی که خواسته بودید.این هرم سال 2008 طراحی شده و فعلا جدید ترین هرم همینه...نکته ی مهم قرار گرفتن فعالیت بدنی روزانه در سطح پائین هرمه که نقش مهم فعالیت بدنی رو به ما یاد آور میشه